Przepisy krajowe przewidujące wymagalność podatku akcyzowego na podstawie fikcyjnej dostawy wyrobów akcyzowych wykazanych na fałszywych fakturach są niezgodne z prawem Unii.
Artykuł 7 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG, należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym, przewidującym, w ich interpretacji dokonanej przez organy krajowe, wymagalność podatku akcyzowego na podstawie fikcyjnej dostawy wyrobów akcyzowych wykazanych na fałszywych fakturach.
W wyniku kontroli podatkowej chorwacki organ administracji podatkowej stwierdził, że przedsiębiorca który prowadzi działalność w zakresie wycinki drzew i usług pomocniczych w sektorze leśnictwa, nienależnie odliczył podatek od wartości dodanej (VAT) na podstawie fałszywych faktur dotyczących dostaw produktów ropopochodnych, które to dostawy w rzeczywistości nigdy nie miały miejsca.
Ponadto w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym spór w postępowaniu głównym urzędnicy organów celnych przeprowadzili kontrolę zapłaty podatku akcyzowego. Stwierdzono wówczas, że w okresie objętym kontrolą faktury na zakup oleju napędowego były fałszywe i że te dostawy nie miały miejsca. W konsekwencji na podstawie przepisów krajowych organy celne zażądały zapłaty podatku akcyzowego. Uznały, że przedsiębiorca dopuścił się nadużycia prawa przy przemieszczaniu wyrobów akcyzowych.
Sąd odsyłający wskazał, że przepisy ustawy o podatku akcyzowym w wykładni krajowych sądów i organów administracji określają zobowiązanie podatkowe w akcyzie od produktów energetycznych niezależnie od ogólnych zasad dotyczących powstania podatku akcyzowego, a w szczególności od tego, czy miało miejsce przemieszczenie wyrobów akcyzowych.
Ponieważ w rozpatrywanym w postępowaniu głównym wyroby ropopochodne nigdy nie istniały, sąd odsyłający poddał w wątpliwość zgodność z prawem europejskim przepisów krajowych interpretowanych przez organy krajowe w ten sposób, że określa się zobowiązanie podatkowe w akcyzie w sytuacji, w której niewątpliwie nie doszło do przemieszczenia wyrobów akcyzowych i w której wystawiono fałszywe faktury w celu skorzystania bezprawnie z odliczenia naliczonego VAT.
W tych okolicznościach Sąd odsyłający postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:
1) Czy dyrektywę [2008/118], a w szczególności jej art. 7 i 8 […] należy interpretować w ten sposób, że jest z nimi sprzeczna krajowa praktyka (i ustawodawstwo) przewidująca powstanie obowiązku zapłaty podatku akcyzowego od produktów energetycznych, w przypadku gdy wyroby akcyzowe nie zostały wprowadzone do obrotu, a zobowiązanie podatkowe w akcyzie zostało określone w odniesieniu do wyrobów wykazanych na sfałszowanych fakturach zakupu produktów energetycznych, które to faktury właśnie dlatego, że zostały sfałszowane, nie dają prawa do odliczenia naliczonego VAT, ponieważ chodzi o fikcyjne dostawy produktów energetycznych, co zostało również prawomocnie stwierdzone w postępowaniu karnym?
Trybunał wskazał, iż spór wpisuje się w kontekst fikcyjnych dostaw wyrobów akcyzowych wykazanych na fałszywych fakturach. Na podstawie informacji przedstawionych przez sąd odsyłający należy uznać, że w sporze w postępowaniu głównym podatek akcyzowy nie został nałożony z powodu opuszczenia przez wyroby procedury zawieszenia poboru akcyzy, przechowywania wyrobów poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, produkcji poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub importu, które stanowią przypadki dopuszczenia do konsumpcji wymienione w art. 7 ust. 2 dyrektywy 2008/118. Podatek ten nie został również nałożony z powodu nieprawidłowego opuszczenia, nieprawidłowej produkcji lub nieprawidłowego importu wyrobów akcyzowych, które zostały przewidziane jako przypadki dopuszczenia do konsumpcji w art. 7 ust. 2 dyrektywy 2008/118.
Jak wynika bowiem z informacji przedstawionych przez sąd odsyłający, w sporze w postępowaniu głównym podatek akcyzowy został nałożony z powodu nadużycia prawa w rozumieniu przepisów art. 124 ustawy o podatku akcyzowym, czyli w niniejszym przypadku zaksięgowania zdarzeń gospodarczych na podstawie fałszywych faktur, podczas gdy produkty energetyczne objęte podatkiem akcyzowym nie zostały ani wprowadzone do obrotu, ani dostarczone.
Sąd podkreślił, że podatek akcyzowy staje się wymagalny w momencie dopuszczenia do konsumpcji, które odpowiada wyczerpującemu wykazowi przypadków przewidzianych w Dyrektywie. Tymczasem w niniejszej sprawie podatek akcyzowy został nałożony z powodu nadużycia prawa, obejmującego posługiwanie się fałszywymi fakturami, zaś produkty ropopochodne nie zostały dostarczone. Taka sytuacja nie jest objęta wspomnianymi przypadkami. Jak zauważył Sąd, nawet jeśli państwa członkowskie mają uzasadniony interes w podejmowaniu odpowiednich kroków w celu ochrony swoich interesów finansowych, to jednak nie mogą wykonywać uprawnień regulacyjnych z naruszeniem przepisów dyrektywy.
kontakt: Krzysztof Rutkowski, radca prawny, doradca podatkowy
email: krzysztof.rutkowski@kdcp.pl