Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) kolejny wyrok w myśl swojej dotychczasowej linii orzeczniczej (patrz podobne: C-55/22, C‑289/22), dot. prawa do odliczenia VAT naliczonego w przypadku nieświadomego uczestnictwa w oszustwie typu karuzela podatkowa.
W wyroku o sygn. C‑537/22 z dnia 11 stycznia 2024 r. TSUE potwierdził, że Dyrektywa 2006/112 sprzeciwia się temu, aby w sytuacji, gdy organ podatkowy zamierza odmówić podatnikowi korzystania z prawa do odliczenia naliczonego VAT na tej podstawie, że podatnik ten uczestniczył w oszustwie w zakresie VAT typu „karuzeli”, ów organ podatkowy ograniczył się do ustalenia, że transakcja ta stanowi część zamkniętego łańcucha fakturowania.
TSUE podniósł, że to organ podatkowy powinien wykazać obiektywne okoliczności pozwalające na stwierdzenie, że podatnik popełnił oszustwo w zakresie VAT lub że wiedział lub powinien był wiedzieć, że dana transakcja wiąże się z takim oszustwem. Organ musi przy tym dokonać oceny, czy w świetle okoliczności danego przypadku podatnik ten wykazał się wystarczającą starannością i podjął środki, jakich można od niego rozsądnie wymagać w tych okolicznościach.
Należyta staranność podatnika zdaniem TSUE, zależą od okoliczności danej sprawy, a w szczególności od tego, czy istnieją przesłanki pozwalające podatnikowi w chwili nabycia przez niego podejrzewać istnienie nieprawidłowości lub oszustwa.
TSUE podkreśla jednak, że nie można od niego wymagać, by dokonywał on kompleksowych i dogłębnych weryfikacji, takich jak te, do których dokonywania środkami dysponuje organ podatkowy. Podobnie wypowiadał się w sprawach Aquila Part Prod Com, C‑512/21, A.T.S. 2003, C‑289/22. W szczególności organ nie może wymagać, by podatnik zamierzający skorzystać z prawa do odliczenia VAT badał, czy wystawca faktury za towary lub usługi, których odliczenie ma dotyczyć, wypełnił swoje obowiązki w zakresie deklaracji i zapłaty VAT (podobnie postanowienie Vikingo Fővállalkozó).
Zdaniem TSUE wydanie konkretnych okólników, które zawierają wytyczne dot. sposobów sprawdzania kontrahentów, nie zdejmują ciążącego na organie obowiązku wykazania w sposób prawnie wymaganych obiektywnych okoliczności pozwalających na stwierdzenie, że rzeczony podatnik dopuścił się oszustwa w zakresie VAT lub że wiedział, że oszustwo takie miało miejsce.