Państwo nie może odmówić podatnikowi zwrotu nadpła - KDCP Kancelaria Doradztwa Celnego i Podatkowego Rutkowski i Wspólnicy sp. z o.o.

panstwo-nie-moze-odmowic-podatnikowi-zwrotu-nadplaconego-vat-powolujac-sie-na-bezpodstawne-wzbogacenie-opinia-rzecznik-generalnej-juliane-kokott-w-polskiej-sprawie-c-60622

Opinia Rzecznik Generalnej z 16 listopada 2023 r. została wyrażona w sprawie dotyczącej polskiej spółki świadczącej usługi związane ze sprzedażą karnetów na wejścia do obiektów sportowych.

Kierując się wydawanymi przez organy podatkowe interpretacjami, Spółka opodatkowywała przedmiotowe usługi stawką VAT 23%. Po zmianie prezentowanego stanowiska, Spółka skorygowała transakcje wykazane w deklaracjach podatkowych i zastosowała stawkę 8% VAT. Ze względu na odmowę naczelnika urzędu skarbowego w zakresie stwierdzenia nadpłaty VAT, podtrzymaną przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, Spółka zaskarżyła decyzję do WSA.

W ocenie WSA, Spółka miała prawo do skorygowania podatku, a fakt, że transakcje były dokumentowane paragonami fiskalnymi jak również to, iż Spółka nie posiada oryginałów paragonów nie stoi temu na przeszkodzie. Organ podatkowy zaskarżył wyrok do NSA, który zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym w celu ustalenia, czy przepisy Dyrektywy VAT oraz zasady neutralności, proporcjonalności i równego traktowania stoją na przeszkodzie praktyce krajowych organów podatkowych, w zakresie, w jakim nie dopuszcza ona korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, gdy:

nabywcą jest konsument,
sprzedaż była dokumentowana paragonami fiskalnymi,
zastosowana została zbyt wysoka stawka VAT,
korekta nie wpłynie na wartość brutto sprzedaży.

W przedmiotowej opinii Rzecznik Generalna wskazała, iż każda ustalona cena (brutto) zawsze zawiera VAT w ustawowo przewidzianej (prawidłowej) wysokości. Jeśli zatem usługodawca niesłusznie zastosuje przy obliczeniach zbyt niską stawkę podatku, nadal jest zobowiązany do zapłaty podatku w prawidłowej wysokości, a to, czy może on następnie zwiększyć świadczenie wzajemne w celu przerzucenia tego wyższego podatku na usługobiorcę, jest kwestią prawa cywilnego i ryzykiem usługodawcy. W tym zakresie Rzecznik Generalna przypomniała, iż TSUE orzekał, że jeżeli cena towaru została uzgodniona przez strony umowy bez żadnej wzmianki dotyczącej VAT, ustalona cena obejmuje już VAT. Nie można zatem w analizowanej sprawie stwierdzić, że usługobiorca poniósł koszt zbyt wysokiego VAT.

W opinii Rzecznik Generalna podkreśliła również, że podatki pobrane z naruszeniem prawa Unii muszą zostać zwrócone, niezależnie od kształtu uregulowań krajowych (co wynika z utrwalonego orzecznictwa TSUE). W badanym przypadku warunkiem takiego zwrotu nie jest dokonanie korekt paragonów fiskalnych.

W przedmiocie zarzutu bezpodstawnego wzbogacenia, Rzecznik Generalna zaznaczyła, że jeżeli ustalono stałą cenę, która zawierała część odpowiadającą zbyt wysokiemu VAT, a tym samym zbyt niską kwotę zysku, usługodawca nie został bezpodstawnie wzbogacony. Dokonanie zwrotu VAT usługodawcy w takim przypadku nie może być również postrzegane jako nierówne traktowanie usługodawców wystawiających faktury, gdyż ci korygowaliby podstawę opodatkowania tylko w przypadku zmiany ceny, np. w drodze cywilnoprawnej. Jednak nawet przy założeniu bezpodstawnego wzbogacenia, państwo polskie nie może powoływać się na tę okoliczność, gdyż samo ją spowodowało (państwo początkowo nalegało na błędną stawkę podatku).

Skutki dla podatników

W przypadku wydania przez TSUE wyroku potwierdzającego tezy prezentowane przez Rzecznik Generalną, polscy podatnicy zyskają istotną podstawę uzasadniającą domaganie się zwrotu nadpłat VAT z uwagi na zastosowanie w przeszłości zawyżonej stawki VAT w obrocie konsumenckim. Zatem w interesie wielu przedsiębiorców jest uważne monitorowanie dalszych losów niniejszej sprawy.

Państwo nie może odmówić podatnikowi zwrotu nadpłaconego VAT powołując się na bezpodstawne wzbogacenie – opinia Rzecznik Generalnej Juliane Kokott w polskiej sprawie C-606/22